- SKRZESZOWICE

SKRZESZOWICE

Skrzeszowice po raz pierwszy pojawiają się na kartach pisanej historii w dokumencie pochodzącym z roku 1273 a znajdującym się w tzw. Kodeksie Katedry Krakowskiej . Aż do schyłku XVIII stulecia miejscowość ta nosi w dokumentach nazwę Krzeszowice, Krzyszowice itp. Nazwa Skrzeszowice pojawia się dopiero około 1782 r. Ostatecznie nazwa ta przyjęła się w połowie XIX wieku. Pochodzenie nazwy tej miejscowości nie jest w pełni jasne. Być może jak chce ksiądz profesor B. Przybyszewski wywodzi się ona od nazwy osobowej Krzesz lub Krzesław a być może jak uważa profesor K. Rymut powstała od nazwy znajdujących się w okolicach Kazimierzy Wielkiej – Krzyszkowic.

Już w średniowieczu Skrzeszowice były własnością prywatną o czym zaświadczają zachowane dokumenty z 1361 roku a przede wszystkim dokument lokacyjny wydany dla tej miejscowości przez króla Władysława Jagiełłę w 1392 r. W XIV wieku dobra skrzeszowickie należały do rodziny Tarnowskich. Na przestrzeni wieków majątek w Skrzeszowicach niejednokrotnie zmieniał właścicieli. Byli nimi m.in. wspomniani Tarnowscy, Bonerowie, Ostrogscy, Zasławscy, Morsztynowie a więc rodziny, których nazwiska niejednokrotnie pojawiają się na kartach historii Polski. Pamiętać oczywiście należy, iż poza być może okresem XIV wieku właściciele ci nigdy nie rezydowali w Skrzeszowicach a sam majątek najczęściej był zarządzany przez dzierżawców.

Spośród zachowanych pisemnych informacji o Skrzeszowicach być może jedną z ciekawszych jest wzmianka dotycząca tej miejscowości zawarta w liście Jana III Sobieskiego do jego małżonki królowej „Marysieńki” Sobieskiej.

Po upadku I Rzeczypospolitej znalazły się Skrzeszowice w granicach zaboru rosyjskiego, co ostatecznie potwierdziły decyzje Kongresu Wiedeńskiego (1814-1815).

Bardzo ważnym momentem w dziejach Skrzeszowic było zakup tego majątku przez Edwarda Kleszczyńskiego od Stanisława hrabiego Tarnowskiego około 1853 r. Majątek ten, w skład którego oprócz Skrzeszowic wchodziły Polanowice, Szczepanowice oraz lasy w Rzędzinach, zakupił E. Kleszczyński dla swojego syna Bogusława a sama umowa kupna podpisana została w pociągu relacji Kraków -Wiedeń, gdyż E. Kleszczyński na mocy wyroku sądowego za swoją wcześniejszą działalność patriotyczną nie mógł przekroczyć granicy Galicji.

Bogusław Kleszczyński ostatecznie przeprowadził się do Skrzeszowic wraz z rodziną około 1884 r. a same Skrzeszowice po raz pierwszy w swoich dziejach stały się centrum majątku ziemskiego w którym na stałe przebywał jego właściciel. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż Kleszczyńscy jeszcze na długo prze swoim osiedleniem w Skrzeszowicach rozpoczęli liczne inwestycje w skrzeszowickim majątku. Około roku 1871 w Skrzeszowicach działały już m.in. cegielnia oraz gorzelnia. Na dużą skalę B. Kleszczyński wprowadzał także nowoczesne metody hodowli i uprawy roślin, nie unikał także wykorzystania nowinek technicznych w rolnictwie, sprowadzając do Skrzeszowic na początku XX w. pierwszy prawdopodobnie na tych terenach lokomobil służący do mechanicznego młócenia zboża.

Po jego śmierci dobra skrzeszowickie objął jego najstarszy syn Bogusław Kleszczyński junior, który nie tylko kontynuował ale i rozwijał działalność gospodarczą swojego ojca. Z jego to inicjatywy w 1922 r. powstało przedsiębiorstwo „Hodowla Roślin Braci Kleszczyńskich” . Prowadziło ono nie tylko działalność produkcyjną ale i naukowo-badawczą w wyniku czego uzyskano kilka nowych odmian traw i roślin motylkowych, które eksportowano potem do wielu krajów europejskich.

Byli także Kleszczyńscy współinicjatorami różnorakich inicjatyw społecznych i lokalnych w Skrzeszowicach. Z inicjatywy B. Kleszczyńskiego w 1911 r. powstała tu Ochotnicza Straż Pożarna dla której na zlecenie B. Kleszczyńskiego miejscowy rzemieślnik wykonał specjalną pompę gaśniczą. W kilka lat później w 1915 roku założono w Skrzeszowicach strażacką Orkiestrę Dętą „Skrzeszowianka”.

Dziełem Bogusława Kleszczyńskiego młodszego jest także tzw. „nowy pałac” czyli zaprojektowany przez Gałęzowskiego w stylu modernistycznym nowy budynek dworu w Skrzeszowicach, którego budowę rozpoczęto pod koniec lat trzydziestych XX wieku.

W roku 1945 majątek w Skrzeszowicach został rozparcelowany. Część ziemi otrzymali miejscowi chłopi, część zaś została przejęta przez władze państwowe i przekazana Stacji Hodowli Roślin, która kontynuowała działalność naukowo -badawczą rozpoczętą przez B. Kleszczyńskiego.

Podobnie jak i w okresie międzywojennym także i w latach późniejszych mieszkańcy wykazywali wielką aktywność społecznikowską, m.in. utworzono w Skrzeszowicach klub sportowy „Sparta”, systematycznie rozwijała się działalność OSP i orkiestry dętej. Skrzeszowiccy strażacy szczególnym poświeceniem wykazali się w 1954 r. , kiedy to olbrzymi pożar omal nie doprowadził do całkowitego zniszczenia Skrzeszowic. Działa w Skrzeszowicach również Koło Gospodyń Wiejskich.