SKRZESZOWICE

Skrzeszowice po raz pierwszy pojawiaj± siê na kartach pisanej historii w dokumencie pochodz±cym z roku 1273 a znajduj±cym siê w tzw. Kodeksie Katedry Krakowskiej . A¿ do schy³ku XVIII stulecia miejscowo¶æ ta nosi w dokumentach nazwê Krzeszowice, Krzyszowice itp. Nazwa Skrzeszowice pojawia siê dopiero oko³o 1782 r. Ostatecznie nazwa ta przyjê³a siê w po³owie XIX wieku. Pochodzenie nazwy tej miejscowo¶ci nie jest w pe³ni jasne. Byæ mo¿e jak chce ksi±dz profesor B. Przybyszewski wywodzi siê ona od nazwy osobowej Krzesz lub Krzes³aw a byæ mo¿e jak uwa¿a profesor K. Rymut powsta³a od nazwy znajduj±cych siê w okolicach Kazimierzy Wielkiej – Krzyszkowic.

Ju¿ w ¶redniowieczu Skrzeszowice by³y w³asno¶ci± prywatn± o czym za¶wiadczaj± zachowane dokumenty z 1361 roku a przede wszystkim dokument lokacyjny wydany dla tej miejscowo¶ci przez króla W³adys³awa Jagie³³ê w 1392 r. W XIV wieku dobra skrzeszowickie nale¿a³y do rodziny Tarnowskich. Na przestrzeni wieków maj±tek w Skrzeszowicach niejednokrotnie zmienia³ w³a¶cicieli. Byli nimi m.in. wspomniani Tarnowscy, Bonerowie, Ostrogscy, Zas³awscy, Morsztynowie a wiêc rodziny, których nazwiska niejednokrotnie pojawiaj± siê na kartach historii Polski. Pamiêtaæ oczywi¶cie nale¿y, i¿ poza byæ mo¿e okresem XIV wieku w³a¶ciciele ci nigdy nie rezydowali w Skrzeszowicach a sam maj±tek najczê¶ciej by³ zarz±dzany przez dzier¿awców.

Spo¶ród zachowanych pisemnych informacji o Skrzeszowicach byæ mo¿e jedn± z ciekawszych jest wzmianka dotycz±ca tej miejscowo¶ci zawarta w li¶cie Jana III Sobieskiego do jego ma³¿onki królowej „Marysieñki” Sobieskiej.

Po upadku I Rzeczypospolitej znalaz³y siê Skrzeszowice w granicach zaboru rosyjskiego, co ostatecznie potwierdzi³y decyzje Kongresu Wiedeñskiego (1814-1815).

Bardzo wa¿nym momentem w dziejach Skrzeszowic by³o zakup tego maj±tku przez Edwarda Kleszczyñskiego od Stanis³awa hrabiego Tarnowskiego oko³o 1853 r. Maj±tek ten, w sk³ad którego oprócz Skrzeszowic wchodzi³y Polanowice, Szczepanowice oraz lasy w Rzêdzinach, zakupi³ E. Kleszczyñski dla swojego syna Bogus³awa a sama umowa kupna podpisana zosta³a w poci±gu relacji Kraków -Wiedeñ, gdy¿ E. Kleszczyñski na mocy wyroku s±dowego za swoj± wcze¶niejsz± dzia³alno¶æ patriotyczn± nie móg³ przekroczyæ granicy Galicji.

Bogus³aw Kleszczyñski ostatecznie przeprowadzi³ siê do Skrzeszowic wraz z rodzin± oko³o 1884 r. a same Skrzeszowice po raz pierwszy w swoich dziejach sta³y siê centrum maj±tku ziemskiego w którym na sta³e przebywa³ jego w³a¶ciciel. Nale¿y w tym miejscu zaznaczyæ, i¿ Kleszczyñscy jeszcze na d³ugo prze swoim osiedleniem w Skrzeszowicach rozpoczêli liczne inwestycje w skrzeszowickim maj±tku. Oko³o roku 1871 w Skrzeszowicach dzia³a³y ju¿ m.in. cegielnia oraz gorzelnia. Na du¿± skalê B. Kleszczyñski wprowadza³ tak¿e nowoczesne metody hodowli i uprawy ro¶lin, nie unika³ tak¿e wykorzystania nowinek technicznych w rolnictwie, sprowadzaj±c do Skrzeszowic na pocz±tku XX w. pierwszy prawdopodobnie na tych terenach lokomobil s³u¿±cy do mechanicznego m³ócenia zbo¿a.

Po jego ¶mierci dobra skrzeszowickie obj±³ jego najstarszy syn Bogus³aw Kleszczyñski junior, który nie tylko kontynuowa³ ale i rozwija³ dzia³alno¶æ gospodarcz± swojego ojca. Z jego to inicjatywy w 1922 r. powsta³o przedsiêbiorstwo „Hodowla Ro¶lin Braci Kleszczyñskich” . Prowadzi³o ono nie tylko dzia³alno¶æ produkcyjn± ale i naukowo-badawcz± w wyniku czego uzyskano kilka nowych odmian traw i ro¶lin motylkowych, które eksportowano potem do wielu krajów europejskich.

Byli tak¿e Kleszczyñscy wspó³inicjatorami ró¿norakich inicjatyw spo³ecznych i lokalnych w Skrzeszowicach. Z inicjatywy B. Kleszczyñskiego w 1911 r. powsta³a tu Ochotnicza Stra¿ Po¿arna dla której na zlecenie B. Kleszczyñskiego miejscowy rzemie¶lnik wykona³ specjaln± pompê ga¶nicz±. W kilka lat pó¼niej w 1915 roku za³o¿ono w Skrzeszowicach stra¿ack± Orkiestrê Dêt± „Skrzeszowianka”.

Dzie³em Bogus³awa Kleszczyñskiego m³odszego jest tak¿e tzw. „nowy pa³ac” czyli zaprojektowany przez Ga³êzowskiego w stylu modernistycznym nowy budynek dworu w Skrzeszowicach, którego budowê rozpoczêto pod koniec lat trzydziestych XX wieku.

W roku 1945 maj±tek w Skrzeszowicach zosta³ rozparcelowany. Czê¶æ ziemi otrzymali miejscowi ch³opi, czê¶æ za¶ zosta³a przejêta przez w³adze pañstwowe i przekazana Stacji Hodowli Ro¶lin, która kontynuowa³a dzia³alno¶æ naukowo -badawcz± rozpoczêt± przez B. Kleszczyñskiego.

Podobnie jak i w okresie miêdzywojennym tak¿e i w latach pó¼niejszych mieszkañcy wykazywali wielk± aktywno¶æ spo³ecznikowsk±, m.in. utworzono w Skrzeszowicach klub sportowy „Sparta”, systematycznie rozwija³a siê dzia³alno¶æ OSP i orkiestry dêtej. Skrzeszowiccy stra¿acy szczególnym po¶wieceniem wykazali siê w 1954 r. , kiedy to olbrzymi po¿ar omal nie doprowadzi³ do ca³kowitego zniszczenia Skrzeszowic. Dzia³a w Skrzeszowicach równie¿ Ko³o Gospodyñ Wiejskich.